گلوکوم چیست؟ علل، علائم و درمان
گلوکوم، یا آب سیاه، یک بیماری چشمی مزمن و پیشرونده است که به دلیل افزایش فشار داخل چشم (IOP) به عصب بینایی آسیب می‌رساند. اگرچه این بیماری می‌تواند بدون علامت باشد، اما اگر بدون درمان باقی بماند، می‌تواند منجر به کاهش بینایی و حتی نابینایی شود. در این مقاله، به بررسی جامع چیستی گلوکوم، علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.
گلوکوم چیست؟
گلوکوم یک بیماری است که به دلیل اختلال در تعادل تولید و تخلیه مایع داخل چشم (aqueous humor) ایجاد می‌شود. این مایع، که توسط جسم مژگانی تولید می‌شود، به جلو حرکت کرده و از طریق شبکه تراقببی (trabecular meshwork) تخلیه می‌شود. هر گونه اختلال در این فرآیند می‌تواند منجر به افزایش فشار داخل چشم و آسیب به عصب بینایی شود.
انواع گلوکوم
۱. گلوکوم زاویه باز اولیه (Primary Open-Angle Glaucoma)
این نوع گلوکوم شایع‌ترین نوع است و به آرامی پیشرفت می‌کند. در این حالت، زاویه بین قرنیه و عنبیه باز است، اما تخلیه مایع از طریق شبکه تراقببی کاهش می‌یابد.
۲. گلوکوم زاویه بسته (Angle-Closure Glaucoma)
در این نوع گلوکوم، زاویه بین قرنیه و عنبیه به طور ناگهانی بسته می‌شود که می‌تواند منجر به افزایش سریع فشار داخل چشم شود. این وضعیت می‌تواند به صورت حاد و با علائم شدید همراه باشد.
۳. گلوکوم ثانویه (Secondary Glaucoma)
این نوع گلوکوم به دلیل شرایط پزشکی دیگر، مانند التهاب چشم، ضربه، استفاده از داروهای خاص یا بیماری‌های سیستمیک ایجاد می‌شود.
۴. گلوکوم مادرزادی (Congenital Glaucoma) :
این نوع گلوکوم نادر است و در نوزادان و کودکان به دلیل نقص‌های مادرزادی در سیستم تخلیه مایع چشم ایجاد می‌شود.
علل گلوکوم
علل دقیق گلوکوم هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند:
۱. افزایش فشار داخل چشم : افزایش فشار داخل چشم به دلیل عدم تعادل بین تولید و تخلیه مایع داخل چشم می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند.
بیشتر بخوانید : لیزیک چشم کرج
۲. عوامل ژنتیکی : سابقه خانوادگی گلوکوم می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. برخی از ژن‌ها می‌توانند در ایجاد گلوکوم نقش داشته باشند.
۳. سن : خطر ابتلا به گلوکوم با افزایش سن بیشتر می‌شود، به ویژه پس از سن ۶۰ سالگی.
۴. بیماری‌های سیستمیک : بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی می‌توانند خطر گلوکوم را افزایش دهند.
۵. استفاده از داروهای خاص : استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی می‌تواند خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش دهد.
علائم گلوکوم
گلوکوم در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد، اما با پیشرفت بیماری، علائم مختلفی ممکن است بروز کنند:
۱. از دست دادن تدریجی دید محیطی
از دست دادن تدریجی دید محیطی یکی از اولین علائم گلوکوم زاویه باز است.
۲. درد شدید چشم
در گلوکوم زاویه بسته، فرد ممکن است درد شدید چشم، سردرد، تهوع و استفراغ را تجربه کند.
۳. کاهش دید در نور کم
افراد مبتلا به گلوکوم ممکن است در نور کم مشکلات بینایی داشته باشند.
۴. حلقه‌های رنگی دور نور
برخی از افراد مبتلا به گلوکوم ممکن است حلقه‌های رنگی دور نور را مشاهده کنند.
بیشتر بخوانید : بلفاروپلاستی چشم تهران
تشخیص گلوکوم
تشخیص زودهنگام گلوکوم می‌تواند از آسیب دائمی به عصب بینایی جلوگیری کند. روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر است:
۱. اندازه‌گیری فشار داخل چشم
این تست، که تونومتری نام دارد، فشار داخل چشم را اندازه‌گیری می‌کند.
۲. بررسی زاویه چشم
این تست، که گونیوسکوپی نام دارد، زاویه بین قرنیه و عنبیه را بررسی می‌کند تا نوع گلوکوم مشخص شود.
۳. معاینه عصب بینایی
این معاینه برای ارزیابی آسیب به عصب بینایی انجام می‌شود.
۴. تست میدان دید
این تست برای بررسی از دست دادن دید محیطی انجام می‌شود.
درمان گلوکوم
۱. داروها
داروهای چشمی مانند قطره‌ها می‌توانند به کاهش فشار داخل چشم کمک کنند. این داروها می‌توانند تولید مایع داخل چشم را کاهش داده یا تخلیه آن را افزایش دهند.
۲. لیزر تراپی
لیزر تراپی می‌تواند برای افزایش تخلیه مایع داخل چشم یا ایجاد حفره‌های کوچکی برای تخلیه مایع استفاده شود.
۳. جراحی
در موارد شدید، جراحی ممکن است لازم باشد. روش‌های جراحی شامل ترابکولکتومی، ویسکوکانالوستومی و ایمپلنت‌های تخلیه‌ای است.
چگونه می‌توانم خطر ابتلا به گلوکوم را کاهش دهم؟
مراجعه منظم به چشم‌پزشک، رعایت بهداشت چشم، مدیریت بیماری‌های سیستمیک و اجتناب از مصرف خودسرانه داروهای کورتیکواستروئیدی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به گلوکوم کمک کند.
نتیجه‌گیری :
گلوکوم یک بیماری جدی و پیشرونده است که می‌تواند منجر به کاهش بینایی و حتی نابینایی شود. با شناخت علائم و علل این بیماری و مراجعه منظم به چشم‌پزشک، می‌توان از آسیب‌های جدی جلوگیری کرد. درمان‌های مختلفی برای گلوکوم وجود دارد که می‌توانند به کنترل فشار داخل چشم و حفظ بینایی کمک کنند. تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب این بیماری کلید حفظ سلامت چشم‌ها و جلوگیری از نابینایی است.
⬜ اطلاعات بیشتر درباره : بلفاروپلاستی چشم کرج
❌ ما را در اینستاگرام همراهی کنید